Rubberboot

Op zaterdag 8 december 2012 presenteerde Marco Martens zijn verhalenbundel 'Rubberboot' (hier te bestellen) in een voor twee derde gevuld met Eindhovenaren Café Hemingway. Het maakte het er niet minder op. En dat terwijl de eerste recensie al binnen was, na een voorverkoop tijdens de PoetsClub Rotterdam op 5 december jl. De dichter Martin Aart de Jong schreef een dag later enkele lovende woorden voor het slechts 48 pagina's tellende boekje. Ook zagen we al een heuse book trailer voorbijkomen:


Jeroen Naaktgeboren praatte alles aan elkaar. De dichters vooral. Kobus Carbon, Gino van Weenen, Stijn van Kruijsdijk, Von Solo en ik. Jeroen opende zelf ook met een twee gedichten. Later zou hij zeggen dat hij die avond voor het eerst voordroeg in Hemingway. Een primeur, want normaliter draait hij plaatjes of is organisator van de Poetry Slam Rotterdam. Over de dichters zou Marco Martens, ook wel bekend als Macronizm, over de dichters zeggen: 'Dat doe ik nooit meer, zulke goede dichters uitnodigen. Dan moet je zelf nog en is het beste al geweest.' Valse bescheidenheid, ik zeg het je. Later werd over zijn voordracht uit de verhalenbundel 'Rubberboot' gezegd: 'Ik zou de hele avond wel naar die man kunnen luisteren.' Zwijmelende blikken van blauwe ogen, en dat allemaal door een zachte 'G', die nog niet de stad uit geschopt is door de Rotterdamse tongval.

Er was ook muziek. Ene Che speelde Nederlandstalige liedjes. Geestig en vol overgave. Om heel eerlijk te zijn: mocht ik ooit nog eens iets uitbrengen, presenteer ik het ook in een café. Dat is wel zo sfeervol. Een goede avond, die me ook nog een warme knuffel opleverde alvorens de voetjes van de vloer te gooien door DJ Native (er was ook nog een saxofonist die samen met de DJ de soul en funk brachten die de avond compleet maakten. Er was ook een Jeroen Naaktgeboren die de mic pakte en freestylend meedeed.). Als laatste gedicht droeg ik een vooraf aan de bar geschreven ode voor Marco, ter gelegenheid van zijn bundelpresentatie. Dit is het volledige gedicht:

Dit is mijn eiland in de zon

Dit is mijn eiland
In de zon,
Waar ik voor de kust
In rubber ronddobber.

Dit is mijn kamp
In het zuiden,
Waar ik vanuit mijn tent
al het leven observeerde voor ik vertrok.

Dit is mijn land
In de zee,
Waar ik roei met riemen
Die voor de hand liggen
Maar niemand heeft.

Dit is mijn eiland
In de zon,
Waar ik aan trek om te vormen
Maar rubber is minder rekbaar
Dan ik dacht-
Maar mijn rubberboot vaart minder
Kilometers dan ik kan lopen
Door Rotterdam
Zonder te dobberen.

M.S.

Jaargetijden

Gisteravond ben ik - bij toeval - naar Die Jahreszeiten geweest van het Opera O.T. Ook schrijvers en dichters willen geëntertaind worden, dus gisteravond vol spanning op naar de Kop van Zuid voor de opera. Helaas in het Nieuwe Luxor, want ik vind het theater aan de voet van de Erasmusbrug niet het meest charmante theater. Maar goed, dat is mijn mening en terzijde. Via via kreeg ik aangeboden om de generale repetitie te bekijken, aangezien de voorstelling pas op 23 mei begint te spelen. Een opera van Joseph Haydn. Dan verwacht je wel iets groters dan de openingsvoorstelling van de Operadagen Rotterdam.

'Ik had het eigenlijk wel wat grootser verwacht,' zei Michael Deng nog vrijdag na Dido & Aeneas, 'bombastischer.'
Niet dat het geen mooie voorstelling was. Achteraf gezien was het de juiste keuze om de kameropera van Purcell met een select gezelschap uit te voeren. Maar Die Jahreszeiten, dat is hele andere koek. Dat voldoet aan je stereotype voorstelling van een opera. Die kinderen en de fotograaf-die-doodleuk-foto's-gaat-maken-tijdens-de-opera-beter-bekend-als-de-vader achter me voldeden niet. Het was ook meer dan terecht dat één van de technici er wat van ging zeggen in de pauze. Idioot. Volkomen respectloos. Ik had hem niet meer toegelaten de tweede helft, maar goed. Dat is mijn mening.

Vlak voor de opera werd er verteld dat sommige zangers 'wellicht hun stem een beetje willen sparen en dus niet altijd op volle sterkte zingen'. Nou, ik geloof er niets van. De 37 musici van B'Rock in de orkestbak speelden naar behoren, en de solisten en het Vocalconsort Berlin bestaande uit 26 zangers blazen je ook weg alsof het een normale speelavond is. Vooral indrukwekkend was Tom Randle, die het bereik van zijn stem ten volle benutte. Soms staand, dan weer zittend of liggend. Een enkele keer liggend. En dan waren er ook nog de nodige duetten met sopraan Robin Johannsen. Groots, lekker bombastisch en soms ook zo klein.

Het geheel had een klein decor tegen een achttien meter lange mediawand, waarop de verandering van de seizoenen werd geprojecteerd. En elementen van de maatschappij zoals wij die nu kennen. Denk aan oorlogen met tanks en helikopters. Bosbranden. Aangevuld met wat stille rollen, zoals een militair op een motor, een fotografe en er wordt zelfs techniek geïntroduceerd in de vorm van een jukebox. Maar het mooiste - en ik hoop dat ik het dan goed begrepen heb - zijn twee dingen: het verhaal dat verteld wordt over een meisje dat door een edelman in de watten gelegd wordt, maar hem verlaat voor een ander lief in de bergen (ik denk de boer, gespeeld door Randle). Zij is dat meisje, en hij haar lief in de bergen. Het andere was - en wederom hoop ik dat ik het goed begrepen heb - is dat Haydn de vier seizoenen gebruikt als symbool voor het menselijk welzijn. In de lente en de zomer bloeit alles op, ook de mens. Iedereen lacht, de vogels fluiten en 'de wijn vloeit'. Maar dan, als de herfst komt? Dan raakt men in verval, komen de plagen (in de vorm van ratten, het natuurlijke). In de winter verandert de teruggedrongen mens in dieven, die ook weer een bedreiging vormen en de onschuld en de deugd bedreigd of zelfs verkracht.

En dat, zo haal ik uit Haydn's libretto, is nu net waar het om draait. Als er geen zorgen, problemen of bedreigingen zijn voor de mens klaagt niemand. Dan is men dankbaar maar ook opportunistisch over de goede tijden. Maar als het minder gaat, het buiten kouder wordt, is het zaak om de deugd te bewaren en te beschermen. Want de winter moet overleefd worden en dat kan alleen door bescherming te bieden aan de medemens, deugdelijk en verantwoordelijk handelen en bescheiden blijven. Eigenlijk alles wat we al wisten, maar tegen een moderne achtergrond van oorlog, vluchtelingenstromen en natuurrampen is Die Jahreszeiten een prachtige, bombastische doch bescheiden manier om daar aan herinnerd te worden.

M.S.

Afbeelding: O.T. Rotterdam

Sjimmie Waardig

Laat je niet misleiden door deze titel. Het gaat hier om een positieve review van James Worthy, van dezelfde James Worthy. Met de mannen van Top Notch achter zich een logische keuze voor de titel. Alsof het een LP is die uitkomt, in plaats van een boek. Ik heb gisteravond zijn debuutroman uitgelezen in de Witte Aap, jawel, in een bar. Een betere setting had ik me eigenlijk niet voor kunnen stellen. Bier, barmannen, vrouwen op barkrukken die heen en weer wiegen. Aangeschoten wannabe-pooiers die op hen inpraten in de hoop dat ze met hun haar gaan spelen. In hun nek wrijven. Of maar meteen voorstellen om het gesprek ergens anders voort te zetten. Bij hen thuis, bijvoorbeeld.

Maar goed, het boek van James Worthy dus. Hi-la-risch. 'Waar gaat het over,' vroeg het zusje of de zus van de kleine Braziliaan achter de bar. Ze haalde me een beetje abrupt uit mijn leesmodus, maar ik kwam uit op dit: 'Een man is zijn grote liefde verloren, waarop hij uit frustratie zowat alles wat twee benen heeft en een oester ertussen neukt en uiteindelijk, na vele amoureuze en hilarische avonturen, naar Frankrijk vertrekt om een boek te schrijven. Met dat boek wil hij zijn grote liefde terugwinnen, maar vindt onderweg een nieuwe grote liefde.' Het zusje of de zus van liet het even op haar inwerken en liep toen instemmend knikkend terug naar haar groepje. Ze draaide zich om en riep iets van: 'Mag ik hem lezen als hij uit is?' Ik lachte en bedacht me dat het al de tweede was die dag die het wilde lenen.

De meest wonderlijke zinsnede die me is bijgebleven (lees: die mij het hardst heeft laten lachen op een willekeurig terras in Rotterdam) is: '... erosie van je venusheuvel...'. Ik probeer me er nog steeds een voorstelling van te maken, maar het lukt me niet. Vooral niet omdat ik gaandeweg het lezen steeds moest denken aan de woorden 'een kruising tussen Jan Wolkers, Herman Brusselmans en Al Pacino'. Grootspraak, maar het meest accuraat met de schrijfstijl. Het boek is grof. Het is geil. Het is plat. Onvoorstelbaar. Creatief geestig, want ik heb vaak gedacht 'Hoe de fuck verzin je dit?'. Ook heb ik zowat iedereen die mij heeft horen of zien lachen terwijl ik het boek las aangeraden, na een kleine voordracht uiteraard, om het te kopen. Te lenen in de bieb. Kortom: te gaan lezen. Had ik al gezegd dat het net zo snel leest als de Intercity A'dam - R'dam? En heb je door dat dit een 'bescheiden' lofzang is op James Worthy? Op zijn blog schreef hij over zijn motto tijdens het schrijven van zijn debuut, ontleend aan Roald Dahl: '‘Two jokes a page, and don’t stop for sunsets.’ Dat is schrijven in een notendop.' En dat is hem gelukt, maar weet ook de heartbroken man in the gutter een goedlopend verhaal te geven. En het mooiste van het boek is dat de personages Herman Brusselmans steeds bellen om te http://www.blogger.com/img/blank.gifzeggen dat niet Brusselmans maar James motherfucking Worthy de Befkoning van de Benelux is. Dat maakt het waardige literatuur met grande cojones. Heerlijk. Dus niet ouwehoeren, gewoon kopen! Want je lacht je suf en wordt geconfronteerd met je eigen mannelijkheid.

'Kun jij je met de schrijver identificeren,' vroeg de Braziliaanse barman aan mij.
'Wat betreft het rond neuken niet,' begon ik, 'maar wel het ten onder gaan door de liefde en de manier waarop hij alles beleeft en beschrijft. Dat zeker.'

M.S.

Afbeelding boek: Lebowski Achievers