dinsdag 28 december 2010

Voornemen

Terwijl ik wederom een nieuwe poging doe om een nummer van John Mayer in te studeren (lees: Assassin, van het nieuwe album Battle Studies) en zijn blog lees, denk ik opeens aan goede voornemens. Ik doe nooit aan goede voornemens. Nu ik al bijna een kwart eeuw op deze aardbol rondloop en het 'echte leven' voor de deur staat, moest ik er misschien eens aan beginnen.

Zoals komend jaar eens op vakantie gaan in mijn eentje. Meer schrijven dan ooit. Doorbreken, wellicht. Misschien moet ik wat mensen om tips vragen. Meer boeken lezen. Gitaar leren spelen. Meer tijd doorbrengen met de vrienden waarbij ik dat minder heb gedaan. Vaker een avond 'op avontuur'. Dat laatste bedoel ik minder spannend dan je misschien zou denken, want ik bedoel ermee: in het openbaar vervoer stappen en wel zien waar je eindigt. Gewapend met een boek en pen en papier. En dan 'schrijven over het zwervende bestaan van de schrijver. Romantiseer het volgens het stereotype beeld van een schrijver,' zoals iemand me ooit als tip gaf voor deze blog. En dan nog een aantal goede voornemens.

Maar oud en nieuw duurt nog een paar dagen, dus ik heb nog even de tijd om 2010 te verpesten. Af te sluiten. Met of zonder spelfouten. Mooi, goed Nederlands of niet. Zowel rijk aan vocabulaire of lekker ongeïnspireerd, het maakt niet uit. Misschien is het tijdverspilling, misschien ook niet. Als we maar bezig blijven, toch?

M.S.

zaterdag 25 december 2010

Ebenezer

Allereerst een vrolijk kerstfeest!

Een tijdje terug had ik het met goede vriend León over de naam 'Ebenezer'. Hoe mooi die naam eigenlijk is. En dat León nog best zou overwegen om een van zijn kinderen later zo te noemen. Ik zou dat niet doen, maar wie weet bedenk ik me later nog.

In ieder geval is het vandaag weer eens kerst. En als je de televisie aanzet, wordt je zowat doodgegooid met alle denkbare verfilmingen van Dickens 'A Christmas Carol'. Met die zelfde León hadden we het ook over welke verfilming de beste is. Dit weekend is er ook een versie met Patrick Stewart (lees: Captain Jean-Luc Picard), die ik nog nooit van mijn leven gezien heb. Maar Stewart is een uitermate goede acteur, dus ik denk dat hij wel degelijk een goede Scrooge kan zijn. Maar nogmaals: ik heb die nog niet gezien, dus telt de film niet mee.

In ieder geval, wat is nu de beste Dickens verfilming? Ik zeg: de Muppets-versie, met Michael Caine. León vond de Disney-versie, met Dagobert Duck als Scrooge McDuck. Wat vind jij?

M.S.

woensdag 22 december 2010

Vulpen

Ook schrijvers krijgen honger. Helemaal als je zit te wachten op een belletje. Met de info waar je heen moet voor een goede hap voedsel. Maar je wordt vergeten. Denkt: 'Dan ga ik wel even schrijven om de tijd te doden' en opent een nieuw blogbericht (lees: deze). Lukraak begin je typen, omdat je van tevoren niet bedacht hebt waarover je gaat schrijven. Zoals ik al vaker doe, bewaar ik de titel voor het laatst. Toch schiet me zojuist iets te binnen (lees: inspiratie).

Afgelopen vrijdag - het is alweer even - heb ik weer eens een nacht beleefd zoals elke nacht zou moeten zijn. Voordat je erotische gedachten op hol slaan: het was niet zo'n nacht. Neen, het valt eerder te beschrijven als 'nachtinspiratie snuiven'. En vrijdag ging dat als volgt.

Om een uurtje of half twee wandel je niets vermoedend de Iez binnen. Je bestelt een biertje, zoekt een statafeltje uit en dumpt je spullen daar. Het tot tijdelijk eigendom maken van de plek. Triomfantelijk steek je een sigaret op. Neemt een paar slokken bier. Kijkt wat rond. Tien man, een kip en een ei in de zaak. Lekker rustig. Heerlijk. En dan denk je aan een zinnetje dat eerder op de dag je hoofd binnen sloop. Wat is blijven hangen. En dan dringt de stoute gedachte zich aan je op: je pakt pen en papier uit je tas (want je hebt het toch bij je) en schrijft:

Dichten
Doe je met een vulpen,


En vanaf daar schrijf je een nieuw gedicht. Een lang gedicht, waar de mensen om je heen zich over verbazen. Want ja, wie schrijft er nu in het holst van de nacht in een café als de Iez een gedicht? Nou, ik dus. Vol overgave. Met Stevie Ray Vaughn's versie van Little Wing keihard op de achtergrond. Wauw. Toen ik klaar was en eenmaal weer opkeek, bleek de zaak inmiddels stampvol te zitten. De klok zei me dat ik anderhalf uur lang heb zitten schrijven. Geweldig! Er klonk helaas geen applaus, maar ik ben breed grijnzend de deur uit gelopen. Het was een uur of half vier. Maar dat maakte niet uit. Ik had een nieuw gedicht op zak, wat de tocht door de sneeuw naar huis een stuk draaglijker maakte. En die rust op straat. Frisse lucht. En dat dankzij een gedicht over een vulpen. Ik zeg: laat die Dichtclub maar komen, ik weet al wat ik voor ga dragen.

M.S.

dinsdag 14 december 2010

Dialoog

Soms heb je wel eens dat je er een dialoog hoort te komen in je verhaal, maar dat je er niet uit komt. Irritant. Zeker als dat het laatste is wat er nog in moet. Zonder die dialoog loopt het vast, loop jij vast. En dan zit je met je handen in je haar. Zelfs het zoeken van afleiding, levert geen nieuwe inspiratie op. Vervelend. En dat terwijl je wel een nieuwe literair verantwoorde site hebt gevonden, met daarop een podcast over, jawel, literatuur! Het is pas de eerste, maar dit zou wel eens een gat in de markt kunnen zijn.

Wat mij rest is het lezen in mijn stapel papier, om weer in het verhaal te komen. Om dan weer aan te belanden bij het probleem en opnieuw de handen door het haar te halen. Je zit vast, terwijl een dialoog niet zo moeilijk hoeft te zijn. Het zijn gewoon twee personages die met elkaar in gesprek gaan. Zou je denken. Misschien moet ik me toch weer eens verdiepen in Tarantino of Finding Forrester opnieuw kijken. Hoe dan ook, iets dat inspiratie zou kunnen geven. Om uiteindelijk bij zoiets als dit uit te komen. Maar ik denk dat dat niet gaat lukken. Dit is wel een heel ander niveau dan dat ik heb.

Ach, een aantal sigaretten en een paar kopjes koffie later kan ik denk ik wel tot iets komen waar ik tevreden mee ben. Iets dat past. Logisch klinkt. Tik. Tak. Tik. tak. Om dan weer verder te gaan met: 'Ik vraag Martin om nog een sigaret. Hij geeft me die en met trillende handen steek ik hem op.' Misschien moet ik dat ook eens doen. Ter bestrijding van de writers block.

M.S.

donderdag 9 december 2010

Schrijfvoorbereiding

Stel: je moet iets schrijven. Nou ja, het moet niet, maar je wilt het graag. Maar je weet niet hoe je moet beginnen. Waar het over gaat en hoe je het wilt zit in je hoofd. Alleen zit je achter je laptop, maar er gebeurt niets. Logisch: je bent niet goed voorbereid. Sluit je laptop na het lezen van deze blog af en begin opnieuw. Maar nu als volgt:

1) Zoek een inspirerende omgeving. Dat wil zeggen: een plek waar jij je beste ideeën hebt. Al is dat de wc, of juist in een sjiek restaurant; maakt niet uit. Zorg er wel voor dat je in het uiterste geval een volle batterij hebt.
2) Neem muziek mee. Zet het op je laptop, een USB of stop (indien je dat fijner vindt) een cd van je favoriete artiest in je laptop. Vergeet dan niet je oordopjes.
3) Neem eerst iets te drinken als je op de bestemming bent. Wat je lekker vindt. Een verse muntthee, of een dubbele whisky on the rocks. Whatever gets the job done.
4) Terwijl je je drankje nuttigt, speel je een spelletje op je laptop. Of als je internet hebt: lees het nieuws, houd je sociale media up to date of bekijk een inspirerend YouTube-filmpje.
5) Vervolgens laat je de laptop even voor wat het is. Vraag aan de serveerster - dus niet de ober, ook al ben je een meisje - of ze even op je spullen wil letten als ze er langs loopt. Jij gaat even naar buiten om te roken of om gewoon een frisse neus te halen. Of je gaat naar de wc.
6) Indien je buiten bent, loop je heen en weer. Kijk om je heen. Wat hoor je, wat zie je. Niet dat het uitmaakt, maar om je gedachten ergens op te focussen. Of denk aan koetjes en kalfjes. Wat je gaat eten vanavond. Als het maar afleiding is. Rook je sigaret.
Indien je op de wc bent: was je handen uitvoerig. Bekijk jezelf in de spiegel. Doe je haar goed. Krab eens aan je baard. Wat is je beste kant? Misschien had je moeten scheren vanochtend. Denk aan ditjes en datjes.
7) Je gaat weer naar binnen, terug naar je plek. Concentreer je op je voetstappen. Het geluid ervan, als je dat tenminste kan horen. Kijk om je heen. De ruimte. De vloer. De tegels. De drankjes die op tafel staan. De ogen die je aankijken. Ze kijken naar je. Niet omdat je er vreemd uitziet, maar omdat ze weten dat als jij gaat zitten achter je laptop het episch wordt. Ze ruiken het. Ze zien het, aan het feit dat je daar loopt. Hoe je loopt. En jij weet het ook. Je kan het zien in hun ogen.
8) Je gaat weer op je plek zitten en drinkt je drankje op. Vervolgens pak je je oordopjes en doet ze in je laptop. Start je muziek. Zoek JOUW nummer. Sluit je ogen en luister even terwijl je achterover leunt.
9) De serveerster heeft je lege glas gezien. Ze vraagt of je nog iets wilt drinken. Met gesloten ogen vraag je om een Spa rood met citroen. Of een ander verfrissend drankje, dit keer niet alcoholisch. Ogen dan je ogen, kijk haar aan en lach. En alsjeblieft, natuurlijk.
10) Als ze weg is, open je Word. Of een andere tekstverwerker, afhankelijk van wat voor laptop je hebt. Typ als titel datgene wat je moet schrijven. Twee keer 'Enter'. En begin te typen. Het eerste wat in je opkomt. En schrijf van daaruit naar je punt toe.

Ik hoop dat je er iets aan hebt. Pin je niet vast op deze methode, dit is hoe ik het doe. Maar een goede voorbereiding is te allen tijde het halve werk. En ontspan. Door te stressen kom je er sowieso niet. En: schrappen en herschrijven kan altijd nog, maar dan moet er wel iets op papier staan. Succes!

M.S.

woensdag 8 december 2010

Horoscoop

Begin dit jaar stond er in mijn Chinese horoscoop dat dit mijn jaar zou worden: het Jaar van de Tijger (1986). Nu ben ik doorgaans niet van de horoscopen, maar die Chinezen hebben af en toe wel een puntje. En ik moet zeggen dat ik redelijk wat goeie dingen heb gedaan. Behalve op schrijfgebied.

Daar valt het reuze mee. Ik had me eigenlijk voorgenomen om mijn eerste boek eindelijk (lees: na zeven jaar treuzelen) af te schrijven. Met nog drie weken december voor de boeg is dat nog steeds niet gelukt, maar niet onmogelijk. Alleen komt er zoveel op mijn pad de laatste tijd, dat ik er maar niet aan toe kom. Zelfs het dichten valt reuze mee. Afgelopen editie van Dichtclub Rotterdam in De Schouw heb ik zelfs een aantal oude gedichten (weliswaar nog nooit voorgedragen, maar toch) voorgedragen. Voor de nieuwe editie in januari toch maar even wat nieuws schrijven. Tussen neus en lippen door.

Het grappige aan zo'n horoscoop is dat je er soms aan herinnerd wordt om iets te doen. Zoals het afschrijven van je roman. En dat is nog niet eens een al te grote opgave, aangezien er nog maar anderhalf hoofdstuk geschreven moet worden en dan checken of het geen onzin is. Maar soms sluipt er een writers block in. Of je dat nu wilt of niet. En dan komt er weer slap in the face dat je moet gaan schrijven. Als je tv zit te kijken bijvoorbeeld, zoals gisteravond. Dan kijk je Wonder Boys (2000) met Michael Douglas, Robert Downey Jr. en Tobey Maguire, en gata het alleen maar over schrijven. Douglas heeft boeken geschreven, Downey Jr. is een uitgever en Maguire blijkt een geniale debuutroman geschreven te hebben.

Vervolgens kom je maar moeilijk in slaap, omdat je eigen boek (lees: novelle) niet af is. In een la ligt. En jij alleen maar denkt: 'Geef me €1.000,- (om te kunnen schrijven op een aantal plekken), een afgesloten kamer met een bureau en stroom en dan pleur ik mijn telefoon uit. En ga ik schrijven.' Maar als ik dat doe krijg ik ruzie met een aantal mensen, haal ik mijn studie niet en is mijn boek daarmee niet per definitie gepubliceerd. Dus moet ik het anders doen.

Een manier is om uitgevers en literaire mensen te spammen. Een andere manier is om wederom (en tevens voor het laatst) mee te doen aan WriteNow! Rotterdam. Ik kreeg ook de tip om eens iets te plaatsen op TenPages.com, maar na een paar blikken en doorklikken gaat dat nog langer duren. Mijn manier is om het gewoon af te schrijven, en dan pas te gaan lobbyen. Niet erg effectief - dat weet ik maar al te goed - maar dan heb ik het in ieder geval afgesloten en kan ik me storten op iets nieuws. En als het af is, houd ik me toch aan mijn horoscoop. Dan was dit mijn jaar. Maar zover zijn we nog niet. En bovendien geloof ik eigenlijk niet in horoscopen. Dus back to the drawing board, I guess.

M.S.

donderdag 2 december 2010

Dichtwit

Soms kun je een gedicht voordragen met een papier in je hand. Helaas heb je het niet helemaal voorbereid, dus het ziet er eerder uit als oplezen dan voordragen. Toch kun je met je stem ook veel uithalen. Bereiken. Het is misschien niet de reactie waar je op hoopt, maar elke reactie is mooi meegenomen. Geldt ook voor proza trouwens. Een Arthur Japin is briljant als hij een verhaal uit zijn hoofd voordraagt. Maar ja, het had ook weinig gescheeld of de man was acteur geworden. En Arthur Japin is groots, ik klein. En dat is niet eerlijk.

Je kan dan bij de pakken neer gaan zitten, of vrolijk doorgaan met waar je mee bezig bent. Af en toe een klein optreden doen, om te zien hoe je werk overkomt op het publiek is wel eens handig. Kijken hoe grote schrijvers het doen - er werd me laatst aangeraden om de blog van Der Grunberg te volgen - is inspirerend. Maar dat wil niet zeggen dat je hetzelfde kunstje moet uithalen. Schrijven, proza of poëzie maakt niet uit, doe je uiteindelijk zelf. Met uitzondering van Bert Natter en Ronald Giphart vorige eeuw. Alles begint met wit papier dat gevuld wordt met letters, woorden, zinnen en verhalen. Of halve dichtregels, die op de volgende regel fier en vrolijk verdergaan. In de drie gevallen van gister staat me, naast de verraste maar enthousiaste reacties, vooral het dichtwit bij.

Dichtwit wil zeggen: de ruimte die je overhoudt als je gedicht af is. Eigenlijk heeft maar een functie, en dat is het omlijsten van je gedicht. Door het wit ligt de nadruk meer op het gedicht zelf, het verplaatst de aandacht van het wit naar de regels. En dan moet - je moet niets, natuurlijk - je de regels ook wat inhoud meegeven. De inhoud die jij er in wilt hebben. Hoeveel dichtwit je daardoor overhoudt, heb je dus zelf in de hand. Verras jezelf ermee. Vind je eigen weg, je eigen stijl. Dat doe ik ook, zeker als ik een gedicht lange tijd niet heb gelezen. Voorgedragen.

M.S.